Новости Республики Коми | Комиинформ

Батьсö аддзис 68 во мысти

Батьсö аддзис 68 во мысти
Батьсö аддзис 68 во мысти
logo

Койгорт районса Грива сиктысь Парасковья Семёновна да Филипп Алексеевич Чугаевъяслöн 1942 вося август 17 лунö чужис ныв. А лун кост мысти мужичöйöс босьтісны фронт вылö. Удитіс-ö кутыштны ки вылас ассьыс Лиюксö, но нылыслысь быдмöмсö эз нин сэсся аддзыв. Во да нёль тöлысь мысти Карелияса фронт вылын Филипп Чугаев пуктіс ассьыс юрсö Айму вöсна.

Öні Лия Филиппьевналы, верöс сертиыс Кармановалы, 69 ар. Сідзжö олö Гриваын. Корсюрö босьтлö киас фотоальбом, мед казьтыштны челядьдырсö, нылалан кадсö да, дерт жö, мамсö да батьсö. Неважöн Лия Филиппьевна Галина нылыскöд ветлісны Карелияö, кöні братскöй гуö дзебöма батьсö.

–Ми дыр эг тöдöй, кытчö сійöс дзебöма, – висьталö усьöм салдатлöн ныв. – Босьтчим корсьны, мамöй ловъя на вöлі, 1970-öд воясö. Уналаö ысталім письмöяс, тшöтш и Карелияö. Но либö некутшöм вочакыв миянлы эз волы, либö гижлісны, миян списокын пö татшöм мортыс абу. Сэні жö воюйтлöма Сила Тиналöн батьыскöд, сійöс дзебöма Карелияын братскöй гуö. 25 во сайын Валентина Михайловна Трифонова ветлöма батьыслöн гу вылö, но списокас пö Пильö дядьыд эз вöв. Сэсся ыстылім на некымын письмö, но весьшöрö. Кык во сайын воча чойкöд бара на пондім корсьысьны, и та пöрйö Карелияысь бара на воис вочакыв, Филипп Александрович Чугаевыс пö некутшöм списокын абу. А батьöй Алексеевич. Эг öвсьöй да выльысь гижим. И Пиндуши карысь воис со татшöм письмö: "1908 воын чужлöм Айму дорйысь Чугаев Филипп Алексеевичöс гуалöма Карелияын, Медвежьегорск районса Великая Губа посёлокын, братскöй гуын. Пöгибнитöма 1942 вося декабрь 2 лунö". А сэсся Пиндуши карса юралыссянь воис мöд письмö. Öні пö, лым сывтöдзыс, Великая Губаö он веськав. Сэні пö некод оз ов, сöмын гожöмын дачникъяс. Корисны ыстыны батьлысь портретсö да татчöс му. Но ми асьным шуим ветлыны сэтчö, мед кöть и туйыс кузь.

Вöлöмкö, Карелияын некымын Великöй Губаыс. Но аддзим жö. Воим сэтчö шойччан лунö. Водзвыв эг звöнитчöй да, эг вермöй паныдасьны карса администрацияöн веськöдлысьыскöд. Ковмис аслыным корсьысьны. Сила Тина кольöм во мöдысь на ветлöма бать гу вылас да, ачыс юралысьыс паныдалöма сійöс да нулöма братскöй гу дорас. Медвежьегорсксянь мунім таксиöн, а туйсяньыс кöкъямыс километр подöн колö пырны. Великая Губаöдз туйыс зэв омöль, та понда машинаяс ветлöны гежöда. Но миянлы мойвиис. Чери кыйысьяс пуксьöдісны менö аслас машинаö, а нылöй подöн локтіс. И бöр мунны бур йöз сюрисны, и вердісны, лунтыр сэні олім да. Туй кузя паныдасьліс зэв уна казьтылан пас да гуасянін, кытчö дзебöмаöсь некымын салдатöн. Быд гу дорö сувтлім надеяöн, мый син улö усяс кутшöмкö мöд тöдса ов, öд Гриваысь да орчча сиктъясысь абу на став пöгибнитöм салдатсö аддзöмаöсь. Буретш тані, кор паныдасьö туй вылад памятник бöрся памятник, гöгöрвоан, кутшöм вир кисьтана тыш вылö веськалöмаöсь миян батьяс, вокъяс, верöсъяс, пиян... Медвежьегорскас, дзик кар шöрас, кык ыджыд братскöй гу. Сöмын öтиас 1.082 салдат. Дзебöмаяс лыдын эмöсь и Матвеевъяс, и Даниловъяс, и Ушаковъяс... Тшöтш и Гриваысь Наталья Тихоновна Ушаковалöн верöсыс, но сы йылысь ми тöдмалім гортö воöм бöрын нин.

Ми копыртчылім батьлы да пöльлы. Вайим гортысь му. Босьтім сэтысь мусö.

Но братскöй гу бöрся дöзьöрыс абу. Памятник пыдди сулалö ки пöла салдат. Мед кöть кисö вöчисны. Ме гижи та кузя письмö карса администрацияöн веськöдлысьыслы, тшöтш и туйсö гарышті. Сы мында братскöй гу сійö вожас, а туйыс абу.

Сьöлöмöй лöньыштіс ба-тьöс аддзöм бöрын. И, гашкö, мöдысь на артмылас ветлыны сылöн гу вылö. Забеднö, мый мамöй эз ов тайö лунöдзыс.

* * *

Гриваса юралысь Людмила Игошина висьталіс, мый тулыснас, Май 9 лунö, сиктса войтырлы висьталасны, мый сюри Гриваса нöшта öти салдат, и сэки жö Карелияысь рöдвужöн вайöм мусö сорасны сиктса памятник дорын гортса муöн.