Геологъяслысь лун пасйӧны апрелься медводдза вӧскресенньӧӧ. Тайӧ и миян семьялӧн гаж: геологоразведкаын зілисны и бать-мамӧй, и вокъясӧй, и чойӧй, и ме. 1952 воын бать-мамӧй воӧмаӧсь сӧвмӧдны Войвыв. Уна сьӧкыдлун, и войнасӧ тшӧтш, найӧ венӧмаӧсь. Менам семьякӧд йитчӧма быдсикас лоӧмторйыс… Но став йывсьыс сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн…

Батьӧ сёрӧн чужӧма

Батьӧ, Владимир Ефимович Жуков, чужлӧма 1931 воын Воронеж обласьтса Головщино сиктын. Сылӧн мамыс, Евдокия Дмитриевна ас синнас аддзылӧма Николай II-ӧс. Император Воронеж пыр мунӧма Крымӧ. А сэки бӧрйылӧмаӧсь матысса сиктъясысь медмича нывъяссӧ, кодъяс дзоридзьясӧн вочаалӧмаӧсь том императорӧс. Вӧлӧма сэні и лӧсьыд статя да кузь кӧсаа бабӧ.

Евдокия да Ефим Жуковъяслӧн гӧль крестьяна семьяын чужлӧма 13 кага, верстяммӧмаӧсь сӧмын сизимӧн. Батьӧ вӧлӧма сёрӧн чужтӧм кагаӧн.

Война водзын найӧ олӧмаӧсь Ростов обласьтса Красный Сулин карын. Дедӧ грузчикалӧма, доймӧма удж вылас да кувсьӧма. 1942 воын заводитчӧма оккупация. Немечьяс овмӧдчӧмаӧсь дед-баблӧн керкаас, а найӧс вӧтлӧмаӧсь овны сарайӧ.

Бабӧй кужӧма тунасьны, вӧдитчӧма бурдӧдчан турунъясӧн, да та вылӧ семьяыс и олӧма – коді пӧ нянь шӧрӧм сетас, коді кольк ваяс. Ӧтчыд немечьясыс кӧсйӧмаӧсь бабӧӧс лыйны, стенсьыс пияныслысь портретъяссӧ аддзӧмаӧсь да, партизанъяс пӧ. Ань кӧсйӧма весиг керкасӧ сотны фашистъяснас и ставнас, но кагасӧ оланінтӧг кольны абу вермӧма.

Ыджыдджык пияныс воюйтӧмаӧсь. Паша дядь служитӧма разведкаын, босьтлӧма орден "языкӧс" кутӧмысь. Ваня дядьӧ вӧлӧма кадрӧвӧй военнӧйӧн, а Сергей дядь мунӧма партизанавны да 1945 вося майын Берлинын туй ни пом вошӧма.

Мамӧ челядьдырсӧ абу тӧдлӧма

Мамӧ, Мария Сергеевна Жукова (Дружинина), чужлӧма 1933 воын Киров обласьтса Данилово грездын. Сылӧн батьыс, миян дед Сергей Зосимович Дружинин, мунӧма Сталинградлӧн биа туйӧд, усьӧма Латвия мездігӧн. Кувсьӧм бӧрас нин сійӧс пасйӧмаӧсь Отечественнӧй войнаса I тшупӧда орденӧн.

Зэв жаль, мый миян абу сылӧн снимокыс. А гашкӧ, абу и вӧвлӧма.

Анна Павловна бабӧй ӧтнас быдтӧма куим нылӧс да пиӧс. Война зэв ёна слабмӧдӧма сылысь дзоньвидзалунсӧ, а синмыс пыр вӧлі шог.

–Челядьдырнымӧс эг аддзылӧй, – казьтылӧ мамӧкӧд ӧти классын велӧдчысь Лидия Зосимовна Шевелёва. – Тулыссянь сёр арӧдз уджалім колхозын верстьӧкӧд ӧтвесьтын. Видзим скӧт, пуктім турун, чукӧртім шабді. Тракторъяс уджалісны пес вылын. Пестӧ ваясны – верстьӧ поткӧдлӧны, а ми посньӧдлам да новлам гортӧ, пач вылын косьтам. Скӧт видзысьяс государстволы сетісны яй, йӧв да кольк.

Челядьыс сиктын вӧлі уна, классъясыс тырӧсь. Школаным вӧлі Учка сиктын, грездсяньным куим километр ылнаын. Ветлӧдлім гурана туйті. Новлім нинкӧм. Керкаясын биыс эз вӧв. 1946-1947 воясыс вӧліны медся тшыгӧсь, содтӧд на гожӧмнас шерыс жугліс став урожайсӧ.

Муслунсӧ дорйӧма

1948 воын бать мунӧма Ылі Асыввылӧ Полина чойыс дорӧ да пырӧма велӧдчыны геолого-разведочнӧй техникумӧ. 1952 воын техникум бӧрын сійӧс мӧдӧдӧмаӧсь Коми АССР-ӧ, Ухтаса комбинатӧ, кӧні сійӧ заводитӧма бурмастеравны 2-ӧд номера полевӧй лабораторияын. Во мысти сійӧс вуджӧдӧмаӧсь "Войвожнефтегазразведкаӧ".

Бригадаас зільӧмаӧсь томъяс: 5 комсомолеч да пукавлӧмаяс. Уджалӧмаӧсь ӧтсӧгласӧн. Батьӧс СССР-са мусир промышленносьт министерствосянь пасйылӧмаӧсь "Социалистическӧй ордйысьӧмын отличник" знакӧн, код серти сійӧ каднас сетлӧмаӧсь уна кокньӧд.

Мамӧ 1952 воын локтӧма Комиӧ тьӧтыс дорӧ гӧсти да и пырӧма уджавны Ухтаса комбинатӧ. Сэні найӧ батьӧкӧд и тӧдмасьӧмаӧсь.

Батьӧ тшӧкыда шмоньсорӧн висьтавліс, кыдзи сійӧ мушкетёр моз тышкасьлӧма нывлӧн муслун вӧснаыс.

Сэки мамӧ бӧрся вӧтлысьӧма землякыс. Кор сійӧ гӧгӧрвоӧма, мый Мария да бурмастер Владимир костын чужӧ пӧсь муслун, локтӧма ёртъясыскӧд "сёрнитыштны" батьлӧн балокӧ. Ок, и бура "сёрнитӧмаӧсь"! Весиг пызан-улӧсӧн шыбласьӧмаӧсь. Уськӧдчысьыс сэсся и пышйӧма.

Гижсьӧмаӧсь бать-мамӧй Изьвайывса сиктсӧветын.

Бура сёйим

Виччысьӧмаӧсь нин семья содӧмсӧ. Кагасӧ чужтыны кӧсйӧмаӧсь Москваын, кӧні олӧма батьӧлӧн Иван вокыс. Но кагаыс – а тайӧ вӧлі ме – чужӧма поездас.

Куим во олім бурӧвӧйын. Кор чужисны Серёжа да Вова, сетісны Крутӧй посёлокса коммунальнӧй патераын жыр. Татчӧ жӧ батьӧ вайӧдіс Евдокия бабнымӧс да Юра племянниксӧ. Шензя, кыдзи та мындаӧн тӧрӧдчим ӧти жырйӧ.

Геологоразведчикъясӧс сёяннас могмӧдісны бура. Сёйим яя консерв, юмов суктӧм йӧв, эг удзавлӧй кампетысь… Сӧмын фруктысӧ эг ад-дзывлӧй.

Мамӧ вурсис-вышивайтчис, ачыс пыр пасьтӧдіс миянӧс. Сійӧ вӧлі зэв шань да мелі. Помнита, мыйкӧ лоас кӧ – пыр жӧ сы дорӧ котӧртам. Батьӧ быд нинӧмсьыс кужис вӧчны ыджыд гаж. Пыр чӧсмӧдліс миянӧс юмовторъясӧн, козьналіс чачаяс. Ичӧт Надяӧс, коді эз на ветлав, сувтӧдліс ки пыдӧс вылас, а мӧднас кутіс. Кагаыд и йӧктіс… Овліс, чукӧртас ставнымӧс, ӧти мӧдсьыс ичӧтджык, да и сьылам сылӧн гудӧкасьӧм улӧ. Верстьӧ сьыланкывъястӧ ог вӧлі гӧгӧрвоӧй, но ливкйӧдлім нимкодьпырысь.

Батьӧ ачыс велӧдчылӧма ворсны гудӧкӧн, аккордеонӧн, балалайкаӧн. Быд кӧлысь-гаж дырйи сійӧс виччысисны. Миян гӧсьтъясыд век жӧ волывлісны.

5 арӧсӧн менам чорыда висьмыссьӧма. Врачьяс бурдӧдны абу вермӧмаӧсь, мӧдӧдӧмаӧсь гортӧ, кулас пӧ регыд. Батьӧ тӧдмалӧма та йылысь да бурӧвӧйсяньыс подӧн сё километр локтӧма. А бабӧй турунъясӧн да кевмысьӧмӧн менӧ бурдӧдӧма.

Сэсся Войвож посёлокын сетісны кык жыръя патера, кытчӧ и вуджим овны. Сэні ми нимкодясим, кор космосӧ лэбзисны Белка да Стрелка, а сэсся и Гагарин. Телевизорыд эз на вӧв, но миян вӧлі бур радиоприёмник. И батьӧ "кыйис" сэтысь юӧръяссӧ.

Уна челядя семьялы ёна отсасис профсоюз. Миянлы сетісны "сталинкаысь" куим жыръя да балкона патера. Кузь коридорын ми ветлӧдлім велосипедӧн, а кухняас тӧрим ставным ӧтпырйӧ.

Чайтім, кӧялан оланногным помасис. Но 1964 воын вуджим овны Печораӧ.

Геологъяслӧн квартал

Геологоразведка сӧвмис республикаын быд нырвизьын. Печораын зэв ӧдйӧ паськаліс ювывса, сынӧдса, кӧрт туй транспорт, кыпалісны керкаяс. Карыс быдмис миян син водзын. Тані лӧсьӧдісны Геологъяслысь квартал, кӧні олісны и болгара, и

коми, и роч, и украинеч, и весиг китаечьяс. Став челядьыс шуисны асьнысӧ геологъясӧн да ёна пыдди пуктісны бать-мамныслысь уджсӧ. Зэв бура олім, праздникъяссӧ ӧтвылысь пасйим. Выльвоасим ывла вылын мичмӧдӧм коз дорын. И ичӧт, и олӧма сьылісны частушкаяс, йӧктісны кытшын.

Батьясным тшӧкыда вӧліны командировкаын, уджалісны вахтаӧн. Мамъяс пулісны-пӧжавлісны вареник, аладдьӧ да ветлӧдлісны ӧта-мӧд дорӧ гӧсти. Медтшӧкыда ставӧн миян ордӧ волывлісны.

Печораса нефтегазоразведочнӧй экспедиция вӧлі зэв вына да нималана. Торйӧн тӧждысисны уджа-лысьяслӧн челядь вӧсна: праздникъяс кежлӧ сеталісны бур козинъяс, гожӧмнас мӧдӧдлісны шоныд саридз дорӧ. Тані зілисны шензьӧдана йӧз, кодъяс кужисны и уджавны, и шойччыны.

Батьӧ уна во юрнуӧдіс нефтегазоразведочнӧй экспедициялӧн безопасносьт юкӧнӧн. Пуктіс ассьыс пай Коми Республика да Ненеч кытш сӧвмӧдӧмӧ. Сійӧс пасйылісны медальясӧн да почёт знакъясӧн.

Уджаліс кувтӧдзыс бӧръя лунӧдзыс. 2000 вося октябрь 24 лунӧ гортӧ воис шуда, зэв тӧдчана документ пӧ кырымалім. Водіс шойччыны да и эз паляв. 70 арӧсыс эзджык на вӧв.

Уджачӧсь да зільӧсь

Мамӧй став ассьыс вынсӧ да сьӧлӧмсӧ сетіс семьяыслы, сменаясӧн зілис уна сикас удж вылын. Вӧлі и телефонисткаӧн связь контораын, диспетчерӧн горгазын. 45 арӧсӧн чорыда висьмис, но ловнас эз усь. Зэв мичаа кысис-вурсис. И век такӧдіс аслас матыссаяслысь сьӧлӧмсӧ. Кувсис мамӧй 63 арӧсӧн.

Вокъясӧй уджалісны бурӧвикъясӧн. Зілисны медсясӧ вӧрын – талун тані, аски сэні. Мышнопсӧ юрлӧс уланыс и видзисны. Сергей Владимирович вӧлі инженерӧн. Куим да джын во са-йын кувсьыліс. Владимир Владимирович дизелисталіс, неважӧн петіс пенсия вылӧ. Надежда Владимировна бухгалтераліс, а сэсся вуджис торговляӧ. Менам шӧр уджӧй – ПНГРЭ-ын художник-оформитель, но заводитлі геологияса отделын чертёжницасянь.

Аслам шӧр могӧн чайта – зіль да шань йӧз йылысь водзӧ гижны, найӧс нимӧдны. Эска, менам тайӧ артмас.

Наталья Жукова