"Белка" турклубысь Станислав Коюшевлӧн да Людмила Королёвалӧн туй выв пасйӧдъ-ясысь позьӧ оз сӧмын местаяс, йӧз, вӧр-ва йылысь тӧдмавны, но и некымын дас восайся олӧмсӧ казьтыштны.
Лӧкчим ю кузя
1978 вося июль 29 лунсянь август 6 лунӧдз "Белка" клубысь туристъяс байдаркаӧн кывтӧмаӧсь Лӧкчим йывсянь Кӧрткерӧсӧдз. Квайт морта котырын вӧлӧмаӧсь Станислав Коюшев, Анатолий Усачёв, Владимир Зуев, Николай Малышев, Тамара Мельникова да Любовь Казакова. Походсӧ сиӧмаӧсь ВЛКСМ котыртӧмсянь 60 во тырӧмлы.
Медвойдӧр некымын кыв Лӧкчим бердса ӧткымын сикт-посёлок йылысь, кытчӧ волӧмаӧсь туристъяс.
Вежын овлӧмаӧсь вӧр пӧрӧдысьяс, а 1978 воын сэні вӧлӧма нин овны туяна кык керка. Гожӧмнас сэтчӧ ветлывлӧмаӧсь турун пуктысьяс, а сідзжӧ чери кыйысьяс. Кӧрткерӧссянь сэтчӧдз 140 километр. Лӧкчим вожын медводз овмӧдчылӧмаӧсь Лопыдінын. Мартиты меститчӧма юсяньыс куим километр сайын. Ачыс жӧ юыс чужӧ нюръясын, тшӧкыда вежлалӧ ва туйсӧ, зільӧ веськыдджыка визувтны.
Кӧрткерӧсысь походӧ мӧдӧдчӧмаӧсь шондіа субӧтаӧ. Асъя ыркыдыс ставныслысь ловрусӧ кыпӧдӧма. Мордінын пыралӧмаӧсь Ким Семёнович Шевелёв дорӧ, коді тӧлысьӧн
водзджык велӧдчысьяскӧд подӧн ветлӧма Веж посёлокӧдз. Школаса музейын аддзысьлӧмаӧсь ветеран Анна Ивановна Поповакӧд.
Веж посёлоксӧ тупкылӧмаӧсь 1977 воын, и туристъяс паныдалӧмаӧсь сэні сӧмын куим мортӧс, кодъяс локтӧмаӧсь турун пуктыны. Войколавны сувтӧмаӧсь Веж юбердса важ керкаын. Сэні жӧ чукӧртӧмаӧсь байдаркаяснысӧ.
Веж ю кузя и заводитӧмаӧсь кывтны. Вӧрса юыс тырӧма бадь-кустнас, быдсикас шыбласнас, да унаысь ковмылӧма сувтлыны да ки вылас нуны-кыскыны байдаркаяснысӧ. Кык километр сынӧм бӧрын петӧмаӧсь Лӧкчим ю вылӧ.
Юбердса ойдлан видзьяс вылын уджалӧны вӧлӧм Кӧрткерӧс совхозса Лопыдін бригадаысь кӧрым заптысьяс. Накӧд сёрнитӧмаӧсь КПСС ЦК-лӧн июлься (1978 во) пленумлӧн кывкӧртӧдъяс да, торйӧн кӧ, СССР-ын видз-му овмӧс водзӧ сӧвмӧдӧм йылысь.
Лопыдінсянь Намӧдз ю кузя ӧкмыс километр и эм, да восьса ва дырйи йӧзыс кызвыннас мотора пыжӧн и ветлӧны. Часӧн-джынйӧнӧн туристъ-яслы вочаасьӧма 12 пыж.
Гожӧм шӧр да, турун пуктысьяскӧд унаысь на аддзысьлӧмаӧсь. Нам мӧдлапӧлас Лопыдінса велӧдчысьяс уджалӧмаӧсь. Туристъяс сиӧмаӧсь налы гырысь вермӧмъясӧн помавны "трудӧвӧй семестрсӧ".
Чӧддінысь петӧм бӧрын бара сувтлӧмаӧсь кӧрым заптысьяс дорӧ. Сизим морта семья ытшкӧ-куртӧ вӧлӧм вутшкӧсь видзьяс, кытчӧ машина-тракторнад он пыр. Бать-мамыс – совхозын уджалысьяс, а челядьыс отсасьӧны налы.
Дань бригадаысь войтыр висьталӧмаӧсь туристъяслы, туруныс пӧ таво омӧля быдмӧма, мӧймусяысь сӧмын джынйыс лоас. А Веселовка посёлоклы паныд, ю мӧдар берегас, уджалӧмаӧсь нин позтыкерӧсса: сизим верстьӧ да сизим велӧдчысь. Дас вит лунӧн заптӧмаӧсь 50 тонна. Тшӧтш пас-йӧмаӧсь, кыті пӧ тулыснас абу ойдлӧма, туруныс сэні лёка быдмӧма.
Лӧкчим вом дорын нин страдуйтӧма Пезмӧгысь "Локчимские зори" уджалан да шойччан лагер. Зільӧмаӧсь сэні 17 ныв-зон да Сыктывкарысь воӧм 7 морт. Туристъяс аддзӧмаӧсь, мый лагерын ставсӧ дасьтӧмаӧсь, медым том йӧзлы бура уджавсис да найӧ лӧсьыда вермисны шойччыны.
Туйӧ петӧмсянь буретш вежон мысти, кӧкъямыс час рытын, кывтысьяс воӧмаӧсь Эжва юӧдз. Бӧрӧ кольӧма 215 километр. Ӧдйӧ мӧдӧма пемдыны, кутӧма буситны. Сувтӧмаӧсь Эжвалӧн веськыд берегӧ, Лӧкчимдінлы паныд. Мудзӧм бӧрад ӧдйӧ и унмовсьӧмаӧсь палаткаясас.
Аскинас Эжвасянь кежӧмаӧсь Кӧртвисӧ. Вискыс ляпкыд да, кытісюрӧ байдаркаяснысӧ гез йылын кыскыны ковмӧма. Кӧрткерӧсӧ воӧмаӧсь лун шӧр бӧрас нин, чукӧртӧмаӧсь байдаркаяс, кывкӧрталӧмаӧсь – походыс кольӧма бура. Коркӧ пӧ бара на кывтам Лӧкчим кузя.
Енъю да Висер ю кузя
Кӧрткерӧсысь да Шойнатыысь войтыр 1995 вося июль 16-23 лунъясӧ кывтӧмаӧсь Висер ю кузя Енъюсянь Висерса пос дорӧдз. Туйӧ петалӧмаӧсь Анатолий Смилингис, Анатолий Усачёв, Людмила Королёва, Станислав да Алексей Коюшев батя-пиа.
Енъюӧдз (Висер юлӧн веськыдвыв вожӧдз) Калятысянь мунӧмаӧсь медводз дрезинаӧн, а помасьӧма векни кӧрт туйыс да – подӧн. Байдаркаяссӧ, сёян-юансӧ да мукӧд кӧлуйсӧ кыскӧмаӧсь ас выланыс.
Кывтны кутӧмаӧсь да витсё метр мысти нин аддзӧмаӧсь космосӧ лэбалан ракеталысь колясъяс. Ӧти тор весиг сизим метр кузьта вӧлӧма. Трактса леспромхозын уджалысь петкӧдлӧма туристъяслы ассьыс пыжсӧ – вӧчӧма сійӧс ракета кӧртысь. Во чӧж ноксьӧма, но артмӧма ён да кокни пыж.
Енъю вомӧн кӧрт туй поссянь кык километрӧн кывтыдджык Куим косьын гожӧмнас ю пыдӧсыс дзик изъя, ваыс сэті бузгӧмӧн визувтӧ, и байдаркаяснысӧ туристъяслы ковмӧма нуны ки вылас.
Посни изъяса косьясӧн вочаалӧма кывтысьясӧс и Висер ю. Сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн найӧ мунӧны: Енъю вом кось, Власей кось, Ивашкось, Вась Ӧне кось, Малань кось, Ляпкыд ёль кось, Буждӧм кось, Зарни слуда кось… Медся ыджыдыс – Еджыд изъя кось.
Уналаын Висер ю пӧлӧн сулалӧмаӧсь вӧр керкаяс. Орччӧн – пывсян, пес видзанін, тшамъя. Туристъяс пасйӧмаӧсь, вӧр керкаяс дорын пӧ гӧгӧр сӧстӧм, некыті нинӧм абу игналӧма. Енъю вомсянь Висер сиктӧдз найӧ аддзылӧмаӧсь 16 вӧр керка, мукӧдсӧ неважӧн на и кыпӧдлӧмаӧсь.
Экспедицияын сизим луныс зэв ӧдйӧ кольӧма, ставсӧ кывтӧмаӧсь 104,5 километр. Зэв унатор аддзылӧмаӧсь, унатор тӧдмалӧмаӧсь.
